FAÝZ VE ALIÞ VERÝÞ ÝLE ÝLGÝLÝ KONULAR

(DEVAMI) 4

Mukaddime: 

Rahmân ve Rahîm olan Allâh’u Teâlâ’nýn Adýyla…

Hamd, Allâh’a mahsustur. O’na hamd eder, O’ndan yardým ve maðfiret dileriz. Nefislerimizin þerrinden ve amellerimizin kötülüðünden O’na sýðýnýrýz. O’nun hidâyete erdirdiðini hiç kimse saptýramaz, saptýrdýðýný ise hiç kimse hidâyete erdiremez. Þehâdet ederim ki, Allâh’tan baþka ibâdete lâyýk hiçbir ilâh yoktur. Ve yine þehâdet ederim ki, Muhammed aleyhisselâm O’nun kulu ve Rasûlü’dür…

Bundan sonra:

(142) Ömer bin Hattab (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Buðdayý buðdayla vadeli satmak faizdir, ancak al ver diye peþin olmasý müstesnadýr! Arpayý arpayla satmak faizdir, ancak al ver diye peþin olmasý müstesnadýr! Hurmayý hurmayla satmak faizdir, ancak al ver diye peþin olmasý müstesnadýr! Altýný gümüþ karþýlýðýnda satmak faizdir, ancak al ver diye peþin olmasý müstesnadýr!”  (Buhari 1996, Müslim 1586/79, Malik 2/636/38, Ebu Davud 3348, Nesei 4572, Tirmizi 1243, Darimi 2/258, Ýbni Mace 2259, Ýbnu’l-Carud 651, Begavi 2057, Ahmed bin Hanbel Müsned 1/14, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1347)

(87) Peþin Þu Kadar Vadeli Þu Kadar Þeklindeki Alýþ Veriþler Faizli Alýþ Veriþlerdir!

(143) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir satýþta iki fiyat isteyerek satýþ yapmayý yasakladý da þöyle buyurdu:

“Herkim bir satýþta iki satýþ yaparsa, o kimse için, iki satýþtan en düþük fiyatý almak yahut faiz almak vardýr!”  (Ýbni Ebi Þeybe 5/55/9, Ebu Davud 3461, Ýbni Hibban Mevarid 1110, Hakim 2/45, Beyhaki 5/343, Ýbni Hazm Muhalla 9/16, Albânî Silsiletu’l-Ehâdîsi’s-Sahîha 2326)

(88) Bir Alýþ Veriþte Ýki Þart Caiz Deðildir! Bir Alýþ Veriþte Ýki Þart: Bu Metaý Bir Aylýðýna Þu Fiyata, Ýki Aylýðýna Þu Fiyata Satarým Demektir

(144) Abdullah bin Amr (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Bir satýþta iki þart helal deðildir!”  (Ebu Davud 3504, Nesei 4644, 4645, 4643, Tirmizi 1234, Darimi 2/253, Ýbni Mace 2188, Ýbnu’l-Carud 601, Tayalisi 2257, Darekutni 3/74, 75, Hakim 2/17, Beyhaki 5/343, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/174, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1305)

(89) Ýyne Usûlü Alýþ Veriþin Haramlýðý!

(145) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Îyne usulü ile alýþ veriþ yaptýðýnýz, öküzlerin kuyruðuna tutunup ziraatçýlýkla geçinmeye razý olduðunuz ve cihadý terk ettiðiniz vakit, Allah sizin üzerinize zilleti musallat eder de dininize dönene kadar onu üzerinizden sýyýrýp almaz!”  (Ebu Davud 3462, Tabarani Müsnedu’þ-Þamiyyin 464, Ebu Nuaym Hilye 5/209, Ýbni Adiyy 2/22, el-Kamil 5/361, Albânî Silsiletu’l-Ehâdîsi’s-Sahîha 11)

(90) Vadeli Hayvan Mübadelesi Caiz Deðildir!

(146) Semure (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hayvanýn baþka bir hayvana bedel veresiye satýþýný yasakladý!”

(Ebu Davud 3356, Nesei 4634, Tirmizi 1237, Ýbni Mace 2270, Tabarani Mucemu’l-Kebir 6848, 6851, Beyhaki 5/288, Hatib Tarih 2/354, Ahmed bin Hanbel Müsned 5/12, 19, 22)

(147) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hayvanýn baþka bir hayvana bedel veresiye satýþýný yasakladý!”

(Ýbnu’l-Carud 610, Ýbni Hibban 5028, Abdurrezzak 14133, Tabarani Mucemu’l-Kebir 11996, Darekutni 3/719)

(148) Cabir (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Peþin bir hayvaný bedel verip veresiye iki hayvan satýn almak doðru olmaz! Ancak al ver þeklinde peþin olursa bunda bir beis yoktur!”

Cabir (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onun veresiye satýþýný kerih gördü!

(Tirmizi 1254, Ýbni Mace 2271, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/310, 380, Albânî Silsiletu’l-Ehâdîsi’s-Sahîha 2416)

(91) Altýn ve Gümüþteki Faiz Þekli

(149) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Altýn altýnla tartýsý tartýsýna ve misli misline, gümüþ gümüþle tartýsý tartýsýna ve misli misline mübadele etmek caizdir. Herkim artýrýr veya fazla isterse þüphesiz ki o fazlalýk faizdir!” (Müslim 1588/84, Ebu Avane 4202, 5432)

(150) Osman bin Affan (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Bir dinarý iki dinar, bir dirhemi iki dirhem bedelinde satmayýn!”  (Müslim 1585/78, Ebu Avane 5434)

(151) Ebu Said el-Hudri (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Altýnla altýn, gümüþle gümüþ misli misline ve elden ele alýnýp verilir. Her kim artýrýr veya fazla almak isterse, mutlaka faiz yapmýþ olur! Bunda alan da veren de eþittir!” (Müslim 1584/82, Nesei 4579, Ýbnu’l-Carud 648, Tayalisi 2225, Ebu Yaðla 1217, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/49, 66)

(152) Ebu Said el-Hudri (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Altýný altýnla satmayýnýz, ancak bunlardan bazýsýný bazýsýnýn fevkinde ziyade etmeksizin artýrmadan misli misline satabilirsiniz. Gümüþü gümüþle satmayýnýz, ancak bunlardan bazýsýný bazýsýnýn fevkinde ziyade etmeksizin artýrmadan misli misline satabilirsiniz. Altýný gümüþle, gümüþü de altýnla nasýl dilerseniz öyle satýnýz. Bunlardan gaib müddeti belirlenmiþ olaný hazýr ve peþin olanla satmayýnýz!” (Buhari 2000, Müslim 1584/75, Malik 2/632/30, Nesei 4584, Tirmizi 1241, Ýbnu’l-Carud 649, Tabarani Mucemu’l-Evsad 355, 936, 1678, Beyhaki 5/276, Begavi 2061, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/4, 51, 61, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 5/189)

(153) Fadâle bin Ubeyd þöyle dedi:

Biz Hayber günü Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraberdik. Biz Yahudilerden bir ukýyye altýný iki dinara veya üç dinara satýn alýyorduk.

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Altýn ile altýný ancak tartýsý tartýsýna alýp satýn!”  (Müslim 1591/91, Ebu Avane 5372)

(154) Ebu Kýlabe þöyle dedi:

“Ben, Þam’da içerisinde Müslim bin Yesar’ýn bulunduðu bir halakada idim. Derken Ebu’l-Eþ’as geldi.

Bunun üzerine insanlar:

−Ebu’l-Eþ’as! Ebu’l-Eþ’as! dediler. Ebu’l-Eþ’as oraya oturdu.

Ben:

−Ey kardeþimiz! Bize Ubade bin es-Samit hadisini tahdis etsen dedim.

Ebu’l-Eþ’as:

−Evet, bizler Muaviye insanlarýn baþýnda emir olduðu halde bir savaþ yaptýk ve birçok ganimetler elde ettik. Elde ettiðimiz ganimetlerin arasýnda bir de büyük bir gümüþten kap vardý. Muaviye bir adama, insanlarýn elde ettiði atiyyelere bedel o kapý satmasýný emretti. Ýnsanlar o kabý satýn almak için, birbiriyle yarýþtýlar. Bu, Ubade bin es-Samit’e ulaþtýðýnda ayaða kalktý ve:

−Þüphesiz ki ben Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in altýna bedel altýnýn, gümüþe bedel gümüþün, buðdaya bedel buðdayýn, arpaya bedel arpanýn, hurmaya bedel hurmanýn, tuza bedel tuzun satýlmasýný yasakladýðýný iþittim. Ancak bu maddelerin aynýsýný ayný ile eþit olarak satýlmasýný istisna etti. Herkim de artýrýr veya fazla almak isterse, mutlaka faiz yapmýþ olur. Bunun üzerine insanlar satýn aldýklarý eþyayý geri iade ettiler. Bu olay Muaviye’ye ulaþtý da o, hatip olarak ayaða kalktý ve:

−Bazý adamlara ne oluyor ki Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den iþitmediðimiz hadisler rivayet ediyorlar. Biz de Rasulullah(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber bulunuyor ve onunla arkadaþlýk ediyorduk dedi. Bunun üzerine Ubade bin es-Samit ayaða kalktý ve yukarýdaki hadisi tekrar etti sonra da:

−Muaviye bunu kerih görse de veya Muaviye’nin burnu yere sürtülse de Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den iþittiðimiz hadisleri elbette rivayet edeceðiz. Vallahi hiç ýþýk bulunmayan karanlýk gece içinde ordusunun arasýnda onunla arkadaþlýk etmemem benim için pek önemli deðildir dedi.”

(Müslim 1587/80, Ebu Avane 5393, Nesei 4576, Ýbni Mace 22549)

(155) Amir bin Yahya þöyle haber verdi.

“Biz bir savaþta Fadâle bin Ubeyd ile beraberdik. Bana ve arkadaþlarýma bir gerdanlýk ganimet oldu. Bu gerdanlýkta altýn, gümüþ ve deðerli taþ vardý. Ben bu gerdanlýðý satýn almak istedim ve bunu Fadâle’ye sordum.

Fadâle þöyle dedi:

−Gerdanlýðýn altýnýný çýkar, çýkardýðýn altýný terazinin bir kefesine, ona bedel olarak hazýrladýðýn kendi altýnýný da diðer kefesine koy. Sonra onu ancak misli misline olarak alabilirsin. Çünkü ben Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i iþittim:

‘Herkim Allah’a ve ahiret gününe iman ediyorsa, misli misline olmanýn dýþýnda almasýn!’ buyuruyordu.” (Müslim 1591/92, Ebu Avane 5373)

(156) Fudâle bin Ubeyd (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Hayber’in fethedildiði sene Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e üzerinde altýn ve kýymetli taþ bulunan bir gerdanlýk getirildi. Ravi Ebu Bekir ve Ahmed bin Hanbel Müsned bin Meni’ þöyle dediler:

−Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e bir gerdanlýk getirildi. Üzerinde altýnla asýlmýþ taþlar vardý. Gerdanlýðý dokuz veya yedi dinara bir kimse satýn almýþtý.

Bunun üzerine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

−‘Hayýr, altýnla taþý birbirinden ayýrmadýkça bu doðru olmaz!’ buyurdu.

O kimse:

−Ben taþlarý kast etmiþtim! dedi.

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

−‘Hayýr, onlarý birbirinden ayýrmadýkça bu olmaz!’ buyurdu...”

(Ebu Davud 3351, 3352, Darekutni 3/3/1, Beyhaki 5/292, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1356)

(92) Yiyecek Maddelerindeki Faiz Þekli!

(157) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Hurma hurmayla, buðday buðdayla, arpa arpayla, tuz tuzla misli misline elden ele alýnýp verilir. Herkim artýrýr veya fazla ister ve alýrsa þüphesiz ki faiz yapmýþtýr. Ancak bunlarýn cinsleri hurmayla arpa gibi ayrý ayrý olursa bu müstesnadýr.”  (Müslim 1588/83, Nesei 4573)

(158) Ebu Said el-Hudri (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Buðdayla buðday, arpayla arpa, hurmayla hurma ve tuz ile tuzu misli misline ve elden ele alýnýp verilmesi caizdir. Herkim artýrýr veya fazla almak isterse, mutlaka faiz yapmýþ olur! Bunda alan da veren de eþittir!”  (Müslim 1584/82, Nesei 4579, Ýbnu’l-Carud 648, Ebu Yaðla 1217, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/49, 50, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 5/189)

(159) Ebu Said el-Hudri (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Bilal, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e berni nevi iyi cins hurma getirdi.

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Bilal’e:

−‘Bu hurma neredendir?’ buyurdu.

Bilal:

−Yanýmýzda kötü hurmadan vardý. Kötü hurmanýn iki sa’ýný berninin bir sa’ý karþýlýðýnda sattým. Bunu berniden Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e yedirmek için yaptým, dedi.

Bunun üzerine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

−‘Eyvah eyvah; bu faizin kendisidir, bu faizin kendisidir; böyle yapma! Fakat iyi hurma satýn almak istediðin zaman, kötü hurmayý sat, sonra iyi hurmayý satýn al’ buyurdu.”  (Buhari 2144, Müslim 1594/96, Nesei 4571, Ýbni Hibban 5022, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/62)

(160) Ebu Said el-Hudri ve Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dediler:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir kimseyi Hayber üzerine amir tayin etti. Bu kimse cenib denen bir nevi hurma getirdi.

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Hayber’in bütün hurmalarý böyle mi?”

Adam:

−Hayýr, vallahi ya Rasulallah! Biz bu iyi hurmanýn bir sa’ý ile cem hurmanýn iki sa’ýný; iyi hurmanýn iki sa’ý ile cem hurmanýn üç sa’ýný deðiþtiririz, dedi.

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Böyle yapma! Cem hurmayý parayla sat, sonra bu parayla cenib denilen hurmayý satýn al”

Cem: Ýyisi ve kötüsü karýþýk hurma demektir.

(Buhari 2039, Müslim 1593/95, Malik 2/623/21, Nesei 4567, Darimi 2/258, Ýbni Hibban 5021, Darekutni 3/17, Beyhaki 5/291, Begavi 2064, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1340)

(161) Ebu Said el-Hudri (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Biz cem hurmadan rýzýklanýyorduk. Cem birçok hurmanýn karýþtýrýlmýþýdýr. O karýþýk hurmanýn iki sa’ýný iyi cinsten bir sa’ hurmaya satýyorduk.

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Ýki sa’ hurmayý bir sa’ hurmaya; iki dirhemi bir dirheme satmayýn!”  (Buhari 1924, Müslim 1595/98, Nesei 4570, Ýbni Mace 2256, Ýbni Hibban 5024, Beyhaki 5/291, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/49, 50)

(162) Busre bin Said þöyle tahdis etti:

Ma’mer bin Abdullah kölesini bir sa’ buðday ile gönderip, bunu sat sonra onun karþýlýðýnda arpa satýn al, dedi. Köle gitti ve bir sa’ ve sa’ýn biraz fazlasý arpa aldý. Ma’mer’in yanýna geldiðinde bunu haber verdi.

Ma’mer ona:

−Neden böyle yaptýn? Git ve bunu sahibine geri ver. Misli misline olmasýnýn dýþýnda bir þey alma! Þüphesiz ki, ben Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i þöyle buyuruyorken iþittim:

−“Taam taama mukabil misli mislinedir.”

O gün bizim yiyeceðimiz arpa idi, dedi.

Ma’mer’e:

−Arpa buðday cinsinden deðil ki, denildi.

Ma’mer:

−Ben onlarýn birbirine benzemesinden korkarým! dedi.

(Müslim 1592/93, Beyhaki 5/283, 285, Ahmed bin Hanbel Müsned 6/400, 401)

(163) Ebu Salih ez-Zeyyat þöyle dedi:

Ben, Ebu Said el-Hudri (Radiyallahu Anh)’ý:

Dinar ile dinar, gümüþ ile gümüþ ziyadesiz alýnýr verilir derken iþittim.

Ben Ebu Said (Radiyallahu Anh)’a:

−Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) böyle söylemiyor dedim.

Ebu Said (Radiyallahu Anh)’da:

−Ben, Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma)’ya gidip bunu sordum ve:

−Sen bu görüþünü Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den mi iþittin? yoksa Allah’ýn Kitabýnda mý buldun? dedim.

Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

−Ben bunlarýn hiç birini iddia etmiyorum! Sizler Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i benden daha iyi bilirsiniz. Ancak Usame bin Zeyd (Radiyallahu Anh) bana, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in þöyle buyurduðunu haber verdi:

−“Faiz ancak veresiye Alýþ Veriþtedir!”  (Buhari 2001, Müslim 1596/101, Nesei 4595, Ýbni Mace 2257, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1338)

(93) Tartýlmamýþ Bir Küme Yiyeceðe Karþýlýk Ayný Cinsten Kilosu Belirlenmiþ Bir Yiyecek Satýlmaz!

(164) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kilosu bilinmeyen bir hurma kümesini, kilo ile adlandýrýlmýþ belli hurmaya bedel satýlmasýný yasakladý!”

(Müslim 1530/42, Ebu Avane 4998, Nesei 4561, Ýbnu’l-Carud 608, Ýbni Hibban 5026, Begavi 2062)

(94) Kiþinin Kardeþine Yaptýðý Yardýma Karþýlýk Alacaðý Þey, Faiz Kapýlarýndan Büyük Bir Kapýya Gelmesidir!

(165) Ebu Umame (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Bir kiþi Müslüman kardeþinin iþinin görülmesinde ona yardýmcý olur ve bu sebeple kendisine bir hediye gelir de o da bu hediyeyi kabul ederse, faiz kapýlarýndan büyük bir kapýya gelmiþ olur!”  (Ebu Davud 3541, Ahmed bin Hanbel Müsned, Albânî Miþkat 3757)

(166) Ebu Salih þöyle dedi:

“Bir þahsýn baþka bir adamda yirmi dirhem alacaðý vardý. Borçlu adam alacaklý þahsa hediye vermeye baþladý. Alacaklý þahýs, borçlu kendisine her hediye verdiðinde onu sattý. Nihayet hediyelerin ücreti on üç dirheme ulaþmýþtý.

Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) olacaklý þahsa:

−Sana borçlu olan kimseden sadece yedi dirhem al fazla alma! dedi.”

(Beyhaki 5/349/10930, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 5/234)

Ziraat Ýle Ýlgili Konular

(95) Ziraatçýlýk Ve Benzeri Þeylerle Meþgul Olup Dünyaya Dalmanýn Zemmi!

(167) Ebu Umame el-Bahilî (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Kendisi bir keresinde saban demiri ve ziraat aletinden bir þey gördü ve bunun üzerine þöyle dedi:

−Ben Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den iþittim þöyle buyurdu:

“Bu alet, bir kavmin evine girerse mutlaka oraya zillet girdirilir!”  (Buhari 2152, Albânî Silsiletu’l-Ehâdîsi’s-Sahîha 10)

  NOT: KONUNUN DEVAMI VAR

Hâtime:

Hamd âlemlerin rabbi olan Allâh’a mahsustur. Salât ve selâm yaratýlmýþlarýn en hayýrlýsý Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’in, âlinin ve ashabýnýn üzerine olsun.

Yardým ve baþarý, izzet ve þeref Allâh’tandýr.

O, her þeyin en iyisini bilendir.

Muvahhid Kullara Selâm Olsun.

Polat Akyol.

KAYNAK:

KUR’AN VE SAHÝH SÜNNET