Çocukken nasýl, kimden öðrendiðimi yetesiye ansýmýyorum kumbara nedir, neye yarar diye? Evimiz köye yürüme üççeyrek saat uzaktý. Annemle köy merkezine öðretmen dayýmlarý gitmiþtik. Dayýmýn evi bizim evimize göre çok daha düzgün, pýrýl pýrýldý. Odanýn birinde, köþedeki masanýn üzerinde týpký tavþan gibi bir oyuncak vardý. Utanarak tavþaný elime alýp saða sola hareket ettirince tavþanýn içinden madeni olduðu anlaþýlan týngýrtýlar geldi.

        Dayým, oyuncak zannettiðim tavþanýn kumbara olduðunu ve kumbaranýn iþlevini anlattý. Köy çocuðu utanmak ruhuma iþlemiþ. Anavataným çocukluk yýllarýmda çocuklarýn büyüklerin yanýnda soru sorulmadan konuþmasý ayýplanýrdý. Kumbarayý çok sevdim. Öyle güzel bir kumbaram olmasýný ne kadar çok istedim iç sesimle. Dayýmýn o harikulade oyuncaðý isteyecek cesaretim yoktu. Kendi çocuklarý vardý. Kumbaraya onlarýndý.

         Eve dönerken anneme bana kumbara almasýný, bulmasýný istedim. Annem edindiði lastik ayakkabýcýlarýn yapýþtýrýcýlarýnýn konduðu tenekeden küçücük bir solüsyon kutucuðun kapaðýný delerek bana kumbara yaptý. Kumbaraya para atma iþlevini de yine annem öðretti. Evimizi ziyaret eden misafirlerin önüne koyardým kumbaramý. Biriken paralarý elbette anneme veriyordum.

        Kumbara bir tasarruf aracýydý ülkemizde. Okula baþladýðým yýllarda benim gibi arkadaþlarýmýn da kumbarasý vardý. Ýlerleyen yýllarda bazý bankalarýn müþterilerine gayet süslü kumbaralar verdiði bilinir. Böylece çocuklarýn ellerine geçen paralarý kolayca çarçur edip harcamalarýndan öte kumbaralarýnda biriktirip daha sonra bu paralarý gerekli yerlere kullanmalarý teþvik edilirdi. Bizler tutumlu olmanýn pratiðini yaþayarak öðrendik.

        Tutumlu olmak eðitimi sadece kumbarada para biriktirmekle edinilmez elbet. Evde anne-baba, okulda öðretmenlerimiz eþyalarýmýzý dikkatli kullanmayý salýk verirlerdi. Öðretmenimiz malýmýzý, eþyalarýmýzý, güç ve kuvvetimizi ve de zamanýmýzý geliþi güzel deðil yerli yerinde kullanmaya tutumlu olmak diye sýk sýk hatýrlatýrdý. Kitaplarýmýzý özenle kullanýr çimento kâðýtlarýyla kaplardýk. Ve bir üst sýnýfa geçince kitaplarýmýzý arkadaþlara pazarlardýk.

        Ekonomik koþullar bizi tutumlu olmaya zorlardý. Köy çocuklarý olarak birbirilerimizden farkýmýz yoktu. Ýlkokul ve ortaokul yýllarýnda abartýsýz lastik ayakkabý giyerdik. Ve tek bir pantolon ve de ceketimiz vardý. Ýki takým elbisesi olan yoktu dersem abartý deðil.

         Altmýþlý, yetmiþli, seksenli yýllarda kýrsal kesimde yaþantý üç aþaðý beþ yukarý betimlemeye çalýþtýðým gibiydi. Yoksulluðun da zorunlu kýldýðý nedenle halkýmýz tutumlu yaþamayý benimsemiþti.

        Daha sonra köyler kýsa sürede boþaldý. Göçler baþladý. Ulus olarak Orta Asya’dan baþlayan göçler sonucu bir türlü yetesiye yerleþik hayata geçemedik. Geçim sýkýntýsý, þehrin büyüsü… insanýmýzý köylerden kopardý. Büyük kentler bile göçü kesmedi. Avrupa, Amerika, ta Avusturalya’ya gidenlerimiz oldu. Ve her þey bozuldu yýl yýl.

         Benim de 6 yýllýk Almanya’da bakanlýk öðretmeni olarak çalýþmamda göçlerin etkisi oldu elbet. Göçmen iþçilerimizin çocuklarýna öðretmenlik yaptým. Yurtdýþýnda çalýþan öðretmenlerin bir misyonu da çalýþtýklarý kalkýnmýþ ülkelerde gözlemledikleri olumlu olay ve durumlarý geri döndüklerinde meslektaþlarýna ve yurttaþlarýna paylaþmaktýr. Bu baðlamda üzgün olduðumu belirtmeliyim. Almanlarýn gittikleri yönün tamamen zýt yönde ilerliyoruz yaklaþýmým yanlýþ anlaþýlmasýn. Örnekleyeyim:

        Yeni bir seçimin arifesindeyiz. Ýki gün önce ikamet ettiðim Derince ’den Ýzmit’in doðusunda Þehir Hastahanesine halk otobüs ile bir saat gidiþ, bir saat dönüþ yolculuðu yaptým. Yolun her iki yakasýnda ilan tahtalarý, binalarýn yoldan gözüken cepheleri, daha baþka kýsýmlar boy boy partilerimiz afiþleriyle süslenmiþ (!) Partilerimizce kiralanmýþ taþýtlar, adaylarýn fotoðraflarýyla bezeli þehirlerde tur atýyorlar. Parti binalarý parti amblemli bayraklarla donatýlmýþtý…

        Almanya’da çalýþtýðým 6 yýl boyunca seçimlere tanýk oldum. Ülkemizdeki kocaman ilan tahtalarýna yerleþtirilen fotoðraflarýn çeyreðinin çeyreði büyüklüðünde Alman siyasilerinin fotoðraflý reklamlarýndan büyük ebatla ilan görmedim. Ýstanbul’u görmüþtüm bir önceki mahalli seçim öncesi. Kentin her köþesini adaylarýn fotoðraflarý ve yazýlý pankartlarla doluydu. Ayný çýlgýn uygulama yurt tüm sathýnda sürdürülüyor.

        Balýk baþtan kokar. Ülkemizde israf aldý baþýný gidiyor. Ya makam araçlarýna ne demeli? Ülkemizdeki makam araçlarý adedi Ýngiltere, Fransa, Ýtalya, Japonya gibi kalkýnmýþ ülkelerdeki makam araçlarýnýn adedinden katlarca fazla.

        Arama motoruna baktým, Almanya’da kiþi baþýna düþen milli gelir: 46. 182 Dolar, Ýtalya’da: 33.300 Dolar… Türkiye’de 10.655 Dolar. Evet, kalkýnmýþ ülkeler bunlar. Örneðin bir Alman yurttaþý bir Türk yurttaþýndan düz hesap dört kez varlýklý.

        Demek ki, yaþayýþýmýzda bir sýkýntý var. Nedir sýkýntý? Aþýrý tüketim toplumu olduk. Bir Alman yurttaþýnýn evinde hangi, beyaz eþya, kapýsýnýn önünde arabasý varsa bizde de var çoðunlukta. Artý bizdeki makam araçlarý, yöneticilerimizin çalýþma odalarýnýn lüksü batýda yok. Bizim hesapsýzca, bol keseden çýlgýnca harcama yapma lüksümüz olmamalý.

        Ezcümle enflasyon kontrol edilemiyorsa, on bin lira ile yaþamak zorunda kalan emeklilerin ücretlerini iyileþtirmeye kaynak bulamýyorsa bir an önce seçimlere harcanan kaynaklarý en aza evet en aza indirmek, makam aracý sayýlarýný Avrupa ülkeleri seviyesinin de altýna düþürmek yaþamýmýzýn olmazsa olmazlarý arasýna katmak zorundayýz. Ve ülkede tutumlu olma seferberliði ilan edip baþta atanan ve seçilen yöneticilerimiz olmak kaydýyla ve tüm halkýmýzca tutumlu, üretici olma anlayýþýný içselleþtirmeliyiz. Bu güzel topraklarda ölçülü yaþamayý beceremediðimiz oranda her þey için çok yazýk…