Ardahan’dan Batýya

         1800 rakýmlý Ardahan’da hava bozuksa ve yaz mevsimi yerini sonbahara býrakýyorsa havalar iyice soður. Hava sýcaklýðý tek rakamlý sayýlara düþer. Acil iþi olmayan insanlar dýþarýya sokaklara çýkmaz. Ardahan’da Ýstanbul seferini yapacak otobüsün kalkmasýný bekliyoruz. Ara ara hýzlanan yaðmur ve þiddetini artýran rüzgârdan çocuklarla birlikte büyükler de nasiplendik. Ýyice ýslandýk, üþüdük…

        Otobüssün içi ana baba günüydü. Ýkiþerli koltuklarda iki büyük yolcunun yanýnda birer de çocuk vardý. Bazý annelerin kucaðýnda bebekler vardý. Otobüsün kalkýþ saati 13.00’tü. Biz ancak saat 14.00’de doðru hareket edebildik.  Taþýtýmýzýn içi sýmsýcaktý. Kalabalýk yolcu topluluðunun nefesleri içerisini yetesiye ýsýtmýþtý.

        Kars’a yaklaþtýðýmýzda bulutlar daðýlmýþ hava biraz açmýþtý. Güneþ, Kars Kalesi’ni soluk sarý ýþýklarýyla aydýnlatýyordu. Ardahan’da yetesiye yolcusunu almýþtý otobüsümüz Kars’ta fazla kalmadý. Kýsa bir ihtiyaç molasý sonunda hareket ettik. Hava da karardý. Karanlýklarýn içine daldýk. Aðlayan bebek sesleri, koltuklarýnda rahat otaramayanlarýn sýzlanmalarý dinmiyordu.

        Ýstanbul’a, Sakarya ve Kocaeli’ne ilk kez seyahat edenler vardý. Bazý yolcularýn çoðusu kara lastik ayakkabý giyiyordu.

Altlarý deðiþtirilmesi gereken bebeklerin için pratik bebek bezleri yoktu. Altý deðiþtirilen bebeklerden yayýlan kokulara burnumuzu kapatarak rahatlamaya çalýþýyorduk. Hele lastik ayakkabýlardan yayýlan kokulara dayanýlacak gibi deðildi. Ve o yýllarda taþýtlarda sigara içmek serbestti. Ne kadar çað dýþý alýþkanlýk ve duyarsýzlýk. Büyükleri bir yana býrakalým, bebekler ve küçük çocuklarýn saðlýðý hiç mi düþünülmezdi (!)

Yapacak bir þey yoktu. Baþa gelen çekilir.

        Yolculuðumuzun tarihi hayli eskilere dayanýyor. Yetmiþli yýllarýn sonu... Memleket kaynýyordu o yýllarda. Ýller ideolojik olarak parsellenmiþti. Kars otobüsleri Erzurum’dan geçerken taþlandýklarýný duyuyorduk. Kars’ta sol, Erzurum’da sað ideolojiler baskýndý. Þavþatlý bir eczacý arkadaþ anlatmýþtý:

         “Arabamla Erzurum’da hastahaneye gidecektim. Arabamý þehir dýþýnda býraktým. Artvin plakalý araçla Erzurum’un merkezine girmek dayak yemeye ve aracýn haþat olmasýna davetiyeydi. Hastahaneye yaklaþtýðým zaman kalabalýk bir grup sloganlar atarak yürüyordu. Ben de sað elimi yumruk yapýp kolumu kaldýrdým. Komünistler Moskova’ya, komünistler Moskava’ya ‘ diye baðýrarak kalabalýðýn arasýndan rahatça geçip hastahaneye gidebildim. ”

        Saat 24.00’de Erzurum Otobüs terminaline vardýk. Yarým saat mola verildi. Gece yarýsý terminalde sorun olmaz diye birlikte yolculuk ettiðim bir öðretmen arkadaþla iki çay içmek amacýyla çocuklarý otobüste býrakarak terminaldeki çay ocaðýna gittik. Sað görüþlülerin malum býyýklýsý bir genç yanýmýza yaklaþtý. Masamýza dört bardak çay koydu. Biz her ne kadar iki kiþiyiz iki çay içeceðimizi söyledik. Tosuncuk kaþlarýný çatarak: “Burada adet böyledir.” Diyerek yanýmýzdan uzaklaþtý. Birer bardak çay içtik. Diðer iki çayý içmeyerek durumu ancak bu kadar protesto edebildik. Dört çay parasýný ödeyerek çabucak otobüsümüze girdik. Lafý uzatsaydýk baþýmýza nelerin geleceðinin farkýndaydýk.

        Neyse ki, otobüsümüz kötü bir olayla karþýlaþmadan hareket etti. Hoþ olmayan kokular içinde yol alýyorduk. Durumumuz yine de Dostoyevski’nin Ölüler Evi romanýný yazdýðý koþullardan biraz daha iyiydi. Yolculuða birazcýk neþe katan ikinci kaptanýn sorduðu eðlenceli bilmecelerdi. Otobüs içindeki kirli hava çekilecek gibi deðildi. Taþýtýmýz azami seksen kilometre yapabiliyordu. Otta Anadolu topraklarý soluk gri renk almýþtý.

        Evet, Anadolu bozkýrýnda yol alýyorduk kazasýz belasýz. Güneþ doðmuþ hava sýcaklýðý yükselmiþti. Otobüsün camlarýný aralayýp temiz hava teneffüs etme olanaklý oluyordu. Aheste aheste yolculuk devam ederken yaþadýðým yýllar içinde ilk ve tek olarak karþýlaþtýðým hareket halindeki taþýtýn tekerinin bomba sesi çýkararak patlamasýna tanýk oldum. Ön sað lastikte tilki ininin aðzý geniþlikte bir delik açýlmýþ, büyük bir parça kopup yana savrulmuþtu.

        Kazayý otobüs takla atmadan atlattýk. Tekeri deðiþtirmekti yapýlacak iþ. Stepne yoktu uzun servis aracýmýzda maalesef (!) Kýrýkkale’ye gidip lastik almaktan öte bir çözüm yolu da yoktu. Sürücülerimiz yoldan geçen bir araca binip lastik almak için yanýmýzdan ayrýldýk.

        Vakit öðleye yaklaþýyordu. Tüm yolcular kýrlara daðýldýk. Yorgunluk attýk. Kýsa sayýlmayacak bir süre içinde temiz Orta Anadolu kýrýnda piknik yaptýk. Dinlendik yetesiye. Sürücülerimiz geri dönüp yeni lastiði takýp yeniden hareket etmeniz üç saate yakýn sürdü. Bu kez biz yolcularýn tek dileði vardý; saðlýklý bir biçimde yolculuðun sonlanmasý.

        Yolculuðumuzun kalan kýsmý normal geçti. Otobüsün hýzýnda bir deðiþiklik yoktu. Taþýtýn içinin tahammül edilmez hava kirliliði, haddinden fazla yolcu ile yaptýðým ömür törpüleyen yolcuk sona erdi nihayet. Otobüs terminalinde eþyalarýmýzý indirirken güneþ çoktan batmýþ karanlýk çökmüþtü Kocaeli’nin üstüne. Eþyalarýmýzý bagajdan aldýk. Bizimle birlikte yolculuðu Kocaeli’ne kadar bir arkadaþýn þu sözleri aklýmda kaldý uzun yorucu yolculuk anýlarýyla birlikte:

        “ hani yemin etsek baþýmýz aðrýmaz. Ardahan’dan Kocaeli’ne tamý tamýna otuz altý saat sürdü yolculuðumuz. ”