Bir vadinin müsaade ettiði; yükseltilerin eteklerinde kurulan küçücük ilçemizde orta dereceli okul olarak tek bir ortaokulumuz vardý. Ýlçe ve ilçeye baðlý köylerinin öðrencilerinin eðitime atýlmak için açýlan kutlu kapýydý ortaokulumuz. Köy çocuklarý, en az iki, azami altý öðrenci ilçede bir oda kiralayarak barýnma sorununu çözerdik. Öðrencilerin birisinin ninesi ya da annesi öðrencilerin yemek ve temizliðini yapardý. Cumartesi öðle paydosunda genelde öðrenciler köylerine gider. Bir geceyi ailesiyle geçirip Pazar günü öðleden sonra ilçeye yürüyerek dönerdi.

         Çok sýký disiplin altýndaydýk. Örneðin güneþ battýktan sonra öðrencilerin sokaða çýkmasý kesinlikle yasaktý. Okul kurallarýndan istemeyerek azýcýk da olsa sapmak hiç hoþ karþýlanmaz; suç iþlendiðinde ise çeþitli cezalar uygulanýrdý. Þapkasýz sokaklarda dolaþmak kesinlikte yasaktý. Bayrak törenlerine þapkasýz katýlmak olanaklý deðildi. Okulda sadece A þubelerinde okuyan az sayýdaki kýz arkadaþlarýmýzla üst üste iki söz söyleyemezdik. Kýz öðrenciler ilçede görevli memurlarýn ya da bazý köy öðretmenlerinin kýzlarýydý. Bu kýzlarýn kýyafetleri çok þýktý. Çoðunluk köy çocuklarý lastik ayakkabý giyerdik. Yamalý elbiseler, lastik ayakkabýlarla kýz arkadaþlara yaklaþacak özgüven elde edinilmezdi elbet. Ayrýca köylerde yaþanan yoksulluðun kiþiliðimize yapýþan utangaçlýðý vardý üzerimizde.

         Öðretmenlerimiz saygýnlýklarý, bilgi düzeyleri her türlü övgünün üstündeydi. Ýlginçtir; okul idarecileri geceleri öðrencilerin ders çalýþýp çalýþmadýklarýný gözlemlemek adýna odalarýný ziyaret ederlerdi. Ýlçede tek eðlencemiz öðleden sonra ders yapýlmayan çarþamba günleri sinemaya gitmekti. Elli kuruþ denkleþtirdikçe sinemanýn müdavi olurduk.

         Ýlkokulu sýnýf birincisi olarak bitirmiþtim. Ortaokula kayýt yaptýrýrken babam, “ iftihara geçmeni beklerim” diyerek hedef belirlemiþti benim için. Öðrencilik yýllarýmda bir þubede sadece notlarý en yüksek iki öðrenci iftihara geçerdi. Babamý üzmedim. Orta bir ve ikide sene ortasý ve sene sonunda olmak üzere iftihara geçtim. Ýftihara geçince okul müdürü, velimize yarým A 4 kâðýdýna daktilo ile yazýlmýþ öðrencinin baþarýsýný öven bir yazý gönderirdi zarfsýz. Niçin zarfsýz? Okulun olanaklarý çok kýsýtlýydý.

         Ýlkokul yýllarýndan itibaren kitap kurduydum dersem abartý deðil. Ýftihara geçmek için daha çok ders çalýþmaya zaman ayýrmalýydým. Ders dýþý kitaplardan uzak durdum. Yine de sýnýf kitaplýðýndan yararlanýp bazý kitaplarý örneðin daha birinci sýnýfta Ömer Seyfettin’in Bomba ve Yüksek Ökçeler adlý öykülerini okuduðumu ansýyorum. Orta ikinin sene sonuna doðru Murat Sert’ten efe romanlarý, Abdullah Ziya Kozanoðlu’ndan tarihi romanlar okudum.

         Orta üçe baþladýðýmda romanlarýn büyülü dünyasýna yüz metre koþucusu hýzýyla daldým. Sýnýf kitaplýðýnda yirmiye yakýn roman vardý. Fakir Baykurt’un Yýlanlarýn Öcü ’nü (!), Orhan Kemal’in El Kýzý’ný sýnýf kitaplýðýndan okudum. Reþat Nuri Güntekin’in romanlarý da vardý kitaplýðýmýzda. Ýnce Memed’ den aldýðým tat hala ruhumda. Birçoðu Yeþilçam melodramlarýna konu olan Kerime Nadir, Esat Mahmut, Oðuz Özdeþ romanlarýnýn çoðusunu bir gece de okuyup yenisine baþladýðým oluyordu.

         Ýlçemizin doðu yamacý çam ve iðne yapraklý aðaçlarla kaplýdýr. Sonbaharda havalarýn açýk olduðu günlerde okul paydosundan sonra romanýmý alýr, ormanýn derinliklerine açýlýrdým. Sararýp yerlere dökülmüþ yapraklardan bir minder oluþturup romanýn bir kahramanýyla özdeþleþip olaylarý bire bir yaþardým. Þubat baþýnda baþlayan birinci sömestrsiye kadar tam otuz beþ roman okumuþtum. Çalýkuþu da okuduðum romanlar arasýndaydý.

         Orta üçe baþlarken iftihara geçmeyi hedeflememiþtim. Ýftihara geçenler karne verilmeden önce cumartesi öðleyin her sýnýfý þube þube okul müdürü tarafýndan adlarý okunurdu. Adý okunan öðrenci sýraya geçmiþ olan arkadaþlarýnýn önünden gururla yürüyerek müdürün yanýna geçerdi. Dört kez iftihara geçerek gururla yürümenin doyumuna ulaþmýþtým. Bir de köyde iftihara geçenler takdir görürdü. Köyümüzde benden baþka arkadaþlar da vardý ayný baþarýyý gösteren.

         Hedef kesin deðilse varýlmak istenen noktaya eriþilmez elbette. Orta üçe baþlarken iftihara geçmeyi amaçlamamýþtým. Hiç olmazsa karneme kýrýk not getirmemenin telaþý sardý beni yarýyýl tahlili yaklaþýrken. Hala ansýrým Fizik dersinden kýrýk not getirme durumu vardý. Öðretmenimle görüþerek bir sözlü sýnav istedim. Öðretmenim not defterine baktý olumlu cevap verdi.

         Bu aný öyküyü okuyanlarýn þaþýracaklarýna kaniyim kesinlikle.  Doðu Karadeniz Bölgesinde garip bir uygulama var; çok az sayýda da olsa erkek çocuklarý küçük yaþta evlendirme… Bu uygulamanýn en açýk nedeni üretim için fiziksel güce dayalý ailenin çalýþanlarýnýn sayýsýnýn azalmamasý. Altý çocuklu ailenin dördüncü çocuðuydum. Benden büyük ablalarým evlenip kendi yuvalarýný kurmuþtu. Evde kalan büyük erkek çocuk bendim. Babamýn bir sürü koyunu vardý. Yaylacýlýk yapýlan bölgemizde annem yaylada hayvanlarýn saðýmý benzeri iþler için köyde kalamazdý. Köyde, çapa, biçim iþleri için çalýþacak insana gereksinim vardý. Altýncý çocuk kýz kardeþim daha ilkokul çocuðuydu. Babam düzenin bozulmasýna hiç taraftar deðildi.

         Tüm bu nedenlerle ortaokul üçüncü sýnýfta daha birinci sömestrinin ortalarýnda niþanlandým ailenin isteðiyle. Daha çocuk yaþta özgürlüðüm yok edildi! Romanlara büyük ilgimin artmasýna istemsizce yaþadýðým bu durumun etkisinin olduðu da yadsýnamaz.

         Derken Þubat geldi, karneler verildi, iftihara geçemedim. Kýrýk notum yoktu. Ailede alacaðým tepkiyi tahmin ediyordum. Köyümden yirmiye yakýn arkadaþ vardý karne alan. Karnelerinde kýrýk not olmayan yoktu. Çoðunun ikiþer, üçer kýrýk notu vardý. Hep birlikte köye giderken onlar güle oynaya, þakalaþýrken yol boyu ben ise üzgündüm.

          Eve vardým. Ýlk soru iftiharla ilgiliydi! Ýftihara geçemediðimi fakat kýrýk notumun olmadýðýný söyledim. Anne-baba þöyle tepki verdi: “Köyde diyecekler ki, çocuðu niþanladýlar onun için iftihara geçemedi…” Elbette ben soramazdým, madem niþanlanmak baþarýmý düþürüyorsa niçin düzeninizin bozulmamasýný tercih edip benim geleceðimi etkilediniz!? Büyüklere karþý söz söyleme hakký kesinlikle yoktu bölgemizde hele de ailemizde.

         Romanlardan nefret ettim. Aile içinde küçük düþmeme sebep olmuþlardý. Ýkinci sömestri için sadece ders çalýþýp iftihara geçmeyi amaç edindim. Ve hiç roman okumadým. Yýlsonunda ortaokul son sýnýflar için mayýs sonunda okullar tatile girer haziran ayý boyunca her dersten yazýlý sýnav yapýlýrdý. Bu sýnavda geçer not almak zorunluydu okuldan mezun olmak için. Sýnavlar benim için su içmek gibi geldi. Notlarým yüksekti. Fakat bu notlar iftihara geçmeme yetmedi. Ýyi bir derece ile ortaokulu bitirdim. Anne ve babamýn yüzlerini

         Orta dereceli bir okulu bitirmenin mutluluðu ve özgüveniyle arkadaþlar yaz tatiline dönerken ilk gençlik duygularýnýn coþkusu gözlerinden okunuyordu. Özgürdüler. Ayný duygularý ben buruk yaþýyordum. Önümde sýnavlarýna katýldýðým yatýlý okullarýn heyecanýna evlenme gibi büyük bir yola girmenin kaygýsý da eklenmiþti.