Þiire, coþkulu duygularýn betimlendiði bir yazým türüdür diye bir tanýmda ben getirmiþtim önceki bir yazýmda. Otuzlu yýllarýmý yaþýyorum.  Tarancý’nýn daha çok sorumluluklarýn arttýðý, þakaklara karlar yaðdýðý ve de “hayal meyal þeylerden ilk aþklarýn” unutulduðu otuz beþ yaþýma epey yýllar var. Esentepe diye adlandýrýlan geniþ bir alanda kurulu bir okulun öðretmeniyim.

         Esentepe’miz baharla bahçelerinde erik, viþne, kayýsý aðaçlarýnýn çiçeðe bürünüp ve renk cümbüþünün gözlemlendiði güzel bir semt. Konutlar bir ya da iki katlý ve bahçeli. Semtimizde daha yerleþime açýlmamýþ geniþ alanlar hayli fazla. Güzel havalarda aðaçlarýn tepeden týrnaða çiçek açtýðý, serin serin rüzgârlarýn estiði ýlýk nisan ve mayýs aylarýnda geniþ alanlarda toplanan kýzlý erkekli gruplar romantik duygularýn en katmerlisini yaþýyorlar. Güneþ ýþýklarýnýn altýn renklerini cömertçe sergilediði akþam saatlerinde Esentepe’miz bir farklý güzel. Bu güzelliklerin yaþandýðý tepemizin bir adý daha var: Aþk tepesi.

         Böyle hoþ bir semtte otuzun üzerinde öðretmen kadrosu içinde erkeklerden en genç olanlardan birisi de benim. Daha çok 12 Eylül maðduru; çalýþtýðý illerden gelen deneyimli aðabeylerimizin sayýsý hayli fazla. Kadýn öðretmenlerin çoðu birkaç yýllýk çiçeði burnunda öðretmenler.

         Ýlk kez bir araya gelen insanlarýn bir tanýþma yöntemi vardýr. Selamlaþmadan hemen sonra sorulur:

         “Nerelisiniz?” Alýnan cevaba göre. Konuþma baþlar.

“Sizin oralý … adlý arkadaþým var. Tanýyor musunuz?”

         Her yiðidin bir yoðurt yeme tekniði vardýr. Selamlaþma faslýndan sonra benim sorularým muhatabýmýn kitaplarla ilgisini sormakla baþlar. Okullarda üç-beþ tane kitap dostu bulduðumda gömüt bulmuþ bir defineci sevincine eþ bir heyecan duyarým. Bu tanýþma yöntemim ve arkadaþ edinme yöntemimi hiç terk etmedi beni…

         Ýdealist duygularla mesleðe atýldýk öðretmen adaylarý olarak. Öðrenmen Okulu marþýnda betimlenen, “Alnýmýzda bir çelenk, nura doðru can Türk genciyiz.” duygularla yurdumuzun en uzak köylerine daðýldýk. Öncelikli misyonumuz; yýllarca cehaletin karanlýklarýnda yaþamýþ halkýmýzýn aydýnlanma savaþýnda meçhul asker olarak savaþmaktý. Özgür düþüncelerle yetiþtik. Ülkemizin kalkýnmasý, tam baðýmsýz olmasý için yapamayacaðýmýz fedakârlýk yoktu.

         Yüz yýllarca geri kalmýþ köylerimizde çalýþmak bizi yýldýrmadý. Bir 12 Mart 1971 muhtýrasý yaþadýk. Memleketimizde daraðaçlarý kuruldu. Genç fidanlar yaþamlarýnýn en güzel dönemlerde topraða düþtüler. Yurt sathýnda bir türlü demokrasiyi canlandýramadýk. 1974 Kýbrýs Barýþ Harekâtýyla hepimiz çocuklar gibi þendik. Ondan sonra iþler gitgide çýkmaza girdi. Memlekette hepimizi üzen olaylar bir türlü engellenemedi. Barýþ güvercinleri uçmaz oldu ülke ufuklarýnda.

Meslek yaþamýmýn onunda yýlýnda yine bir darbeye tanýk oldum. 12 Eylül 1980’de marþ sesleriyle uyandýk. Sam Amca’nýn bizim çocuklar diye adlandýrdýðý askerlerimiz ete kemiðe bürünmüþ biçimde darbe yaptý. Binlerce insanýmýz hapislere dolduruldu. Ýþkenceler uygulandý. 1971 durumundan daha büyük acýlar yaþandý. Onlarca gencimiz daraðaçlarýnda sallandýrýldý. Siyasi partiler kapatýldý.

         Faþizm ne demekmiþ bu sisteminin ne insanlýk dýþý bir uygulama olduðunu bu memlekette yaþayan her yurttaþ ucundan kenarýndan yaþayarak öðrendi. Aydýnlanma ideali söndürüldü. Bu topraklarda yaþayan bizlere tam demokrasi ile yönetilmek kýsmet olmadý. Faþizan uygulamalar devam etti. Atatürk ilkelerini benimsemiþ kadrolar devletin tüm kadrolarýndan tasfiye edildi.

         Böylesine karanlýk yýllarýn yaþandýðý yýllarda sanat benim en güvendiðim liman olmuþtur. Kitaplarla ilgili sohbetler açarak okuyan, klasik deyiþle kafa dengi arkadaþ edinme yöntemimle yeni yeni arkadaþlar edindim. Sayýlarý fazla olmazsa bile sohbet konularý içine kitaplarý þiiri alanlarýn sayýsý ne kadar çok olursa bu durum benim özlediðim durum oldu. Sözü fazla uzatmadan þiirlerle ilgili yaþanmýþlýklara geçeyim.

         Okulumuz üç adet binadan oluþuyordu. Ýki binada öðretmenler odamýz vardý. Kýþ günleri Kocaeli’nde genelde yaðmurlu, sisli geçer. Tam gün ders yapýyoruz. Öðlen tatilleri hayli uzun. Bu sürede özellikle arkadaþlarla sohbet etme fýrsatýmýz olurdu. Soðuk yaðmurlu bir gün. Arkadaþlar benden þiir okumamý istediler. Türkçe derslerimde öðrencilerime okumayý sevdirmek adýna her zaman þiirin büyülü güzelliðine baþvururdum. Sýnýfýmda þiir antolojileri,  daha farklý þiir kitaplarý sürekli elimin altýnda. Hemen Memet Fuat’ýn hazýrladýðý antoloji getiri verdim sýnýfýmdan. Baþladým okumaya:

“Önce öksürüverdim /Öksürüverdim hafiften,

Derken aðzýmdan kan geldi /Bir ikindi vakti dudup dururken.”

Daha 24 yaþýnda ince hastalýktan ölen M.T. Uslu’nun Kan þiiri herkesi hüzünlendirdi. Baþka þiir istendi. Neden olmasýn. Giriþ yaptým önce.

         “Arkadaþlar her erkek çocuðun kendisinden çok büyük ablalara çocuksu aþký vardýr. Bakalým Dranas kime âþýkmýþ?

         “………………………………

Gözlerin, diþlerin ve ak pak gerdanýnla

         Ne þirin komþumuzdun sen Fahriye abla.

Önce upuzun, sonra kesik saçýn vardý;

Tenin buðdaysý, boyun bir baþak kadardý.

Ýçini gýdýklýyordu bütün erkeklerin

Altýn bileziklerle dolu bileklerin

Açýlýrdý rüzgârda kýsa eteklerin

Açýk saçýk þarkýlar söylerdin en fazla

Ne çapkýn komþumuzdun sen, fahriye abla!

 Gönül verdin derlerdi o delikanlýya

En sonunda varmýþsýn bir Erzincanlýya.”

Evet, bu þiiri, þiire ilgi duyan hepimiz biliriz. Fahriye Abla.  Þiir çok beðenildi arkadaþlar arasýnda. Kýr gezilerinde, okulda düzenlenen çeþitli etkinliklerde bu þiiri okumam hep istendi.

         Derken ilkbahar geldi. Okul bahçemizde erik, kavak aðaçlarýnýn altlarýnda Esentepe’mizin ýlýk rüzgârlarýný hissederek þiirli, þarkýlý sohbetlerimiz olurdu. Çiçek açmýþ aðaçlarýn altýnda Orhan Veli’yi anmamak olur mu?

“Deli eder insaný bu dünya;
Bu gece, bu yýldýzlar, bu koku,
Bu tepeden týrnaða çiçek açmýþ aðaç”

Orhan Veli deyince Ýstanbul anýmsanmaz mý?

Ýstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalý;

Bir kuþ çýrpýnýyor eteklerinde;

Alnýn sýcak mý, deðil mi, biliyorum;

Dudaklarýn ýslak mý, deðil mi, biliyorum;

Beyaz bir ay doðuyor fýstýklarýn arkasýndan

Kalbinin vuruþundan anlýyorum;

Ýstanbul’u dinliyorum.

Bir okul sezonunu bitirdik. Haziranýn ilk haftasý. Okulun öðretmen kadrosu ailelerle birlikte Bursa gezisi organize edildi. Gölcük, Karamürsel, Yalova yolunda ilerliyor otobüsümüz. Sað tarafýmýzda körfezin henüz maviliðini kaybetmemiþ sularýný seyreltiyoruz. Ramazan arkadaþýmýz elinde mikrofon her arkadaþa mikrofonu uzatýp kendi yöresinden bir türkü istek yapýyor. Türküler, þarkýlar, þaka, þenlikle yola devam ediyoruz. Sýra bana geldi.

“Türkü söylemekte iddiam yok. Ýsterseniz þiir okuyayým dedim. Yanýmda Tarancý’nýn 35 Yaþ þiiri birde Nazým’ýn Memleketimi Seviyorum þiirleri var.” Nazým’ýn þiiri istendi.

“Memleketim ne kadar geniþ

Dolaþmakla bitmez tükenmez gibi geliyor insana.

Edirne, Ýzmir, Ulukýþla, Maraþ, Trabzon, Erzurum.

Erzurum yaylasýný yalnýz türkülerinden tanýyorum

Ve güneye

Pamuk iþleyenlere gitmek için

Toroslardan bir kere olsun geçemedim diye utanýyorum.”

         Okumayý bitirince bir arkadaþ yanýma gelip el yazýsý ile yazdýðým þiiri günün anýsý olarak benden istedi. Hülya öðretmenimi kýramazdým.

         Yine bir yýlý bitirdik. Seminer çalýþmalarýnda evraklarla ilgili bir çalýþmayý tamamlamak adýna genç bir kadýn öðretmenle beni görevlendirdi müdürümüz. Haziran ayý sýcaklar kendini iyice hissettiriyor. Evraklar hayli kabarýk. Çalýþmalarýmýza mola vermeden olmuyor. Çay içiyoruz. Çay olurda sohbet olmaz mý? Söz dönüp dolaþýp þiire geliyor. Arkadaþým Külebi’yi çok sevdiðini söylüyor. Hikâye adlý þiirden okuyorum:

“Senin dudaklarýn pembe

Ellerin beyaz,

Al tut ellerimi bebek

Tut biraz!

Benim doðduðum köylerde

Ceviz aðaçlarý yoktu,

Ben bu yüzden serinliðe hasretim

Okþa biraz!”

Genç öðretmenim çok mutlu oluyor. Þiirin tamamýný bulup getirmemi istiyor. O’nu da kýrmýyorum.

         Arkadaþlara þiir dünyamýzda iki adet Serenat adlý þiirler olduðunu anlatýyorum. O þiirleri de bir gün þiir sever arkadaþlarýma sunuyorum. Okulda ve çeþitli zamanlarda arkadaþlarla buluþmalarda bazen de kýrlara çýkýp tek baþýma þiir okuduðum zamanlar çok olmuþtur. Sesli þiir okumak güzel dilimizi düzgün kullanmak adýna yadsýnamaz katkýsýnýn olduðunu bilinir. Geçen yýllar içinde daha ne çok þiirler okudum…

         Kentin kenarýnda kurulu varoþ mahallesindeki okulumda unutulmaz güzellikler yaþadým. Kalýcý arkadaþlar edindim. Þiir sanatýnýn güzelliði bana nice gerçek dostlar kazandýrdý. Yurtdýþý öðretmenliðine müracaat ettim. Uzun sýnav ve bekleme dönemlerinden sonra beþ yýl çalýþtýðým okuluma, öðrencilerime ve arkadaþlarýma veda ederek yurtdýþýna gittim. Þiirsiz veda olmaz elbet:

Biliyorum

Bir gün bu þehirden gideceksin,

Pýrýl pýrýl ýþýklý bir istasyonda,

Elinde ufacýk valizin,

Ne yapalým hayat bu,

Yaþamak biraz böyle diyeceksin...

Ýçinde hür maviliklerin özlemi,

Küçücük odaný, kitaplarýný

Ve mahzun býrakýp göklerle baþ baþa beni,

Biliyorum,

Bir gün bu þehirden gideceksin.

 Fethi GÝRAY’ýn bu þiirini okuyunca otuzlu yaþlarýmýn güzelliklerini, hümanist duygularýn doruk yaptýðý günleri ve gerçek gurbet olan yurt dýþýna gidiþimi gözlerim yaþararak anýmsarým.