“Bir gün bu þehirden gideceksin

Pýrýl pýrýl ýþýklý bir istasyonda

Elinde ufak valizin.”

 Giray bu dizelerinde sanki benim yaþamýmla ilgili bir kesiti betimliyordu. Evet, ellerimde valizlerim daha otuzlu yýllarýmý yaþadýðým bir dönemde kendimi Kuzey Almanya’nýn yemyeþil ovalarýnýn ortasýnda bir kentte buldum. Altý yýl gurbette yaþayacak, yurttaþlarýmýn acý vatan diye adlandýrdýklarý ülkede çocuklarýmýza öðretmenlik yapacaktým.

Öncelikle bu ülkeye gitmekte birincil amacým çocuklarýmýn yükseköðrenimlerinin mali yönünü karþýlamaktý. Öðretmen maaþýyla çocuklarý üniversitede okutmak ip üzerinde cambazlýk yapmaktan zordur. Üstüne üstlük çocuklarýn oturduðun ilden baþka ilde okuyorlarsa, gel de altýndan kalk; varsa babayiðitliðin! Dileðim gerçekleþti. Mali sýkýntýlara çözüm bulmak adýna güneþ doðdu. Ayrýca batýya gitmek hep içimde bir ukde olmuþtur.

Ülkemde yaþadýðým yýllar boyunca özgürlük, barýþ, huzur, güzel günler görme isteðim hep bir baþka baharlara kaldý. Yetmiþli yýllarda yaþanan çalkantýlar hiç dinmedi. Bunun yanýnda memurlarýn örgütlenme çabalarý sürekli engellendi. Öðretmenliðe baþladýðým yýllarda grevsiz sendika hakký vardý öðretmenlerin. TÖS adlý sendikada örgütlenmiþti öðretmenlerin büyük çoðunluðu. Memur sendikalarýnýn nihai hedefi grevli, toplu sözleþme hakký almaktý.

Öykümün konusu sendikalarý anlatmak deðil. Lakin þu kadarýný belirteyim. Ülkemizde, grevli toplu sözleþme olgunluðu düzeyine gelinmedi denilerek memurlarýn bu isteði hep ötelendi! Öteleniyor! Batýda çalýþanlarýn emeklerinin sömürülmediðini hep okuduk. Almanya ve daha farklý Avrupa ülkelerinde çalýþan iþçiler, çalýþtýklarý ülkelerin her yönüyle kalkýnmalarýný tamamlamýþ, yurttaþlarýnýn refah içinde yaþadýklarýný anlattýlar yýllarca.

Ülkemde ekonomik zorluklarý aþmak adýna öðretmenlikten öte birçok alanda farklý iþler yaptým. Kitap pazarlama, yaðlý boya, badana, okulda ücretli spor kolu çalýþmalarý… Ekonomik zorluklarýn yanýnda ülkede yaþanan sýkýyönetimler, insan haklarý ihlallerinin verdiði tinsel sýkýntýlardan azat olmak adýna Almanya’ya içimdeki özgürlük özlemini gidereceðim bir diyar olacaktý.

Amacým gerçekleþti. Sýkýntýlar biter mi? Konut sorununu bir türlü gönlümce çözmek olanaklý olmadý refah ülkesinde... Ülkemde mesleki yönden sýkýntýlar yaþamadým. Okulda aldýðým pedagojik bilgiler, kendimi yenileme çabalarým, sürekli kitap okuyan bir öðretmen olarak baþarýlý çalýþmalara imza atýyordum. Yabancý ülkedesin, öðretmensin. Lakin yabancý dil! O konu ülkedeki eðitim sistemimizin acý durumu bizleri hep yarým býraktý yabancý meslektaþlarýmýz arasýnda! Ýki aylýk bir dil kursuyla Almanca öðrenerek geldik bu ülkeye!

Aðlamak sýzlanmak için gelmedim.  Disiplinli çalýþma düzenini kendilerine yaþam biçimi yapmýþ insanlarla kýsa sürede anlaþtým. Dillerini öðrenmek için çok çaba harcadým. Evimin her tarafýna yeterli düzeyde Almanca öðrenmek adýna kalýp cümlelerden oluþan kýsa metinlerle süsledim. Bu ülkede yeþil rengin en koyusu ve bol bol sisli, bulutlu havalar insanýn ruhunu karartýr. Nazým’ýn þiiri:

“Hiçbir þey gidermez iç sýkýntýmý

Memleketimin þarkýlarý ve tütünü gibi.”  Örneði duygular tüm benliðimi sarmýþtý. Ülkemin insanlarýnýn büyük çoðunluðu, yurttaþlarýmýzýn sorunlarýna çözüm amaçlý kurduklarý derneklerde bol bol piþti oynayarak zaman geçiriyorlardý! Týpký anavatandaki gibi!

Ýþte böyle þartlar altýnda sanatýn insan ruhunu bir anne þefkati sýcaklýðýnda ýsýtan, arýndýran iþlevi tek sýðýndýðým emin bir liman oldu. Edindiðin bir kasetçalarda memleket türküleri, þarkýlarý dinleyerek efkâr daðýttým. Doksanlý yýllar mektuplaþmanýn güzelliði henüz tedavülden kalkmamýþ. Anayurttan aldýðým mektuplarla yakýnlarýmýn ve arkadaþlarýmýn sýcaklýðýný kalbimin en uç noktalarýnda hissettim. Ben de gurbetin havasýný ve mektuplarýmla dostlarýma iletmeye çalýþtým. Ankara’da yükseköðrenim yapan oðlum mektubunda gönderdiði bu þiir durumumu ne güzel betimliyordu:

          SÜRGÜN

♥Gökyüzünde yeryüzünde

Gün doðdu mu her gün ilk gün

Her gün aydýnlýktýr

Yoksa ümit her yer loþ karanlýktýr

Yar gurbette can yürekte

Bir kafeste ne amansýz

Sonsuz ayrýlýktýr geçmez zaman

Her gece hep aynýdýr

Fýrtýnada ak ayazda

Sürgün her yerde hep yalnýzdýr

Gül açsa da kuþ uçsa da görmez

Dargýndýr

Her durakta her uykuda

Sürgün her nefeste yalnýzdýr

Her þafakta her yudumda

Hasret sancýdýr

Yol alsa da, ses duysa da

Dað aþsa da her yan en son

Her an son adýmdýr tek baþýna yalnýzlýk

Bir yankýdýr♥                 Aysel Gürel

         Oðlumun gönderdiði þiir benzeri, lisede okuyan kýzým da her mektubunda bana þiirler gönderdi.

         Yurtdýþýnda çalýþan Türk öðretmenlerinin yapmasý gereken önemli görevi yurttaþlarýmýzýn katýlýmýný saðlayarak ulusal bayramlarýmýzý gerektiði gibi kutlamaktýr. Bu kutlamalara yabancý konuklarýn katýlýmýný saðlamak halklarýn dostluk ve barýþ içinde yaþama iradelerinin canlý tutulmasý adýna olumlu bir çaba oluyordu.

         Yabancýlar bizim zengin folklorumuza büyük hayranlýk duyuyorlar. Almanya’da ayaðým yer tutmaya baþlayýnca hemen halk oyunlarý ekibi kurma çalýþmalarýna baþladým. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý vardý önümüzde. Bu çalýþmalarda Kindergarten denen Alman anaokulunda çalýþan iki kadýn Yurttaþýmýz vardý. Onlarýn yardýmlarýný unutamam. Çalýþtýklarý okulda bir salonda çalýþmamý saðladýlar.

         Alman meslektaþlarýyla birlikte çalýþmalarýmý sýk sýk izlerlerdi. Günlerde çalýþtým. Kasetçalar için hazýrladýðým oyun havalarýyla memleketimin davul-zurna ile icra edilen ezgilerini Kuzey Almanya semalarýnda bol bol yankýlandý. Öðrencilerime þiirler de ezberletiyordum. Þiire olan tutkunluðumu hisseden Türk ve Alman meslektaþlarým benden þiir okumamý istediler. Neden olmasýn. Ülkemde öðretmen odalarýnda meslektaþlarýma þiirler okuduðum günleri anýmsadým. Ezberimde olan þiirlerden birer ikiþer dörtlük okuyuverdim:

Aðlasam sesimi duyar mýsýnýz,

Mýsralarýmda;

Dokunabilir misiniz,

Gözyaþlarýma, ellerinizle?

Bilmezdim þarkýlarýn bu kadar güzel,

Kelimelerinse kifayetsiz olduðunu

Bu derde düþmeden önce.

Bir yer var, biliyorum;

Her þeyi söylemek mümkün;

Epeyce yaklaþmýþým, duyuyorum;

Anlatamýyorum.

Tahattur

Alnýmdaki býçak yarasý

Senin yüzünden;

Tabakam senin yadigârýn;

"Ýki elin kanda olsa gel" diyor

Telgrafýn;

Nasýl unuturum seni ben,

Vesikalý yarim?

 Orhan Veli’yi andýk. Hatta Tahattur þiiri temasý üzerine Vesikalý Yârim adlý bir sinema filminin yapýldýðýný anlattým. Almanlar meslektaþlarýma baþka zamanlarda da þiirimizden daha baþka örnekler sundum. Sanat hudut tanýmaz derler. Bu sözün ne kadar gerçek olduðunu þiirleri okuduðumda Alman meslektaþlarýmýn gözlerinin parlayan ýþýklarýnda hep hissettim.

         Kindergartende çalýþan Türk kýzýmýz evlendi. Alman meslektaþlarý bana bir istemde bulundular. Kýzýmýzýn düðününde ona bir sürpriz yapmak istediklerini söylediler. Halk oyunlarýmýzdan birini öðretmem isteniyordu. Böylesi bir öneri çok hoþtu. Artvin’in ünlü Atabarý’na çalýþtýk hayli zaman. Kýzýmýzýn okulda bulunmadýðý güne denk getiriyorduk çalýþmamýzý.

         Düðün, Türkler ve Almanlarýn da katýlýmýnda büyük bir salonda yapýldý. Kadýnlý erkekli Alman meslektaþlarýmýzla Atabarý’mýzý oynadýk. Oyunun türkü olarak ýrlanan ilk dörtlüðünü  birlikte söyledik. Yurttaþlarýmýz bu gösterimizi coþkuyla alkýþladý. Birçoðu yanýma gelerek çok duygulandýklarýný belirtim teþekkür ettiler.

“Bahçesi var baðý var

Ayvasý var narý var

Atamýzdan yadigâr

Bizde ata barý var”

         Folklorumuz, þiirlerimiz, þarký ve türkülerimizden örnekler seçip müzik korosu kurdum. Böylesi sanatsal etkinliklerle yurttaþlarýmýzýn Türkiye özlemlerini bir nemse gidermenin doyumsuz hazzýný yaþadým altý yýl boyunca. Bu etkinliklerde þairlerimizden seçtiðim özgün þiirlerle sanatýn birleþtirici gücünden bol bol yararlandým. Uzak diyarlarda insanýmýzýn asimile olmadan birlik ve dayanýþma içinde ulusal ve geleneksel kültür deðerlerimizin yozlaþmadan sürdürülmesi yurttaþlarýmýzýn ve ülkemizin geleceði açýsýndan yaþamsal önem taþýr.

Yine bu baðlamda, derneklerimizin de katkýsýyla bir dostluk günü organize ettik. Dostluk günümüzü organize etmekte öncelikle amacýmýz Almanya’da filizlenen yabancý düþmanlýðýný olgusunun dal budak salmasýný önlemekti. Itzehoe adlý çalýþtýðým küçük kent ve çevre yerleþim yerlerinde oturan tüm vatandaþlarýmýz ve komþularý Almanlarýn katýlýmýyla hoþ bir etkinlik gerçekleþtirdik. Hamburg’dan ses sanatçýlarý davet edildi. Öðrencilerimle halk oyunlarý gösterimizle eðlenceye ayrý bir renk kattýk.

         Almanlarla tarihin derinliklerden beri sürüp gelen dostluk iliþkilerimiz içerikli bir konuþma yaptým. Konuþmanýn Almancasýný bir öðrencimiz okudu. Alman yerel yöneticiler de kýsa kýsa konuþmalar yaptýlar. Bizimkiler göbek dansý yapan bir sanatçý bile getirmiþtiler. Alman dansçý kadýn Nesrin Topkapý’ya taþ çýkartýrcasýna büyük alkýþ topladý. Dostluk duygularýnýn ivme kazandýðý böylesi bir günde þiir okumamak olmazdý elbette. Ýki þairimizin her okuyuþumda gözlerimi yaþartan; aralarýndaki dostluk duygularýnýn yüceliðinin betimlendiði þu þiirle güne katký saðladým:

            Düþümde

Düþümde gördüm Cahit’i:

Banka gibi bir yer,

Ayný servise verilmiþiz,

Yolumu gözler.

Baktým ki, toplamýþ memurlarýný

Nutuk çekmede þefimiz.

El edip geçecektim yerime

Sessiz.

Cahit bu, dayanamadý, boynuma atýldý.

Gözyaþlarýný duydum yüzümde bir ara.

O, düþümde aðladý.

Bense uyandýktan sonra.

                                      Ziya Osman Saba

 Þiirlerle iç içe geçen yýllar adlý aný-öykülerim devam edecek.