Rönesans ve
reform hareketleriyle gelişen, aydınlanan Avrupa’da 1789 Fransız Devrimi ile
halkların özgürleşmesinin yolu açıldı. Yönetim yetkisi, kendilerini tanrının
yeryüzündeki temsilcisi olarak gören kralların elinden alındı. Böylece halkın kendi
kendini yönetmesi usulüne dayanan cumhuriyet yönetimleri ortaya çıktı.
İnsanlar,
krala, çara, şaha, padişaha kul olma zincirlerini kırıp özgür yurttaş olma
hakkını elde ettiler.
Bu haklardan
alabildiğine yararlanarak özgürleşen batı aydınlanma süreci yaşadı. Bilimde,
sanatta, teknikte yıl yıl ilerledi .
Dünyaya hükmedecek güce ulaştı. Bir zamanlar dünyanın süper gücü olan Osmanlı
tüm bu ilerlemelerin çok gerisinde kaldı. 1683 Viyana bozgunu ile başlayan
gerileme, toprak kayıpları İmparatorluğun yıkılması ile son buldu.
Halkımız,
Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde mucizevi bir biçimde Ulusal Kurtuluş
Savaşı’nı zaferle sonuçlandırıp Türkiye Cumhuriyeti’ni kurdu. Yönetim şekli
olarak da cumhuriyet idaresini seçti.
Bizler
cumhuriyetle padişahlara kul olma aşağılığından kurtulup özgür yurttaş olma
hakkını elde ettik.
Günümüzde
ülkenin “beka sorunu” olduğu yöneticilerimizce sık sık dillendirilmektedir.
Evet,
altımızı oymaya çalışan batının dost olmadığı da sık sık dillendiriliyor. Batı
ne zaman dost oldu! Ülkemizde ulusal birliği sağlayıp bilimde, sanatta, teknikte
ses getirici ilerleme sağladığımızda, tükettiğimizden fazla ürettiğimizde işte
o zaman bugün düşman olarak nitelenen ülkeler bizlere dost olmak için sıra
kapmak isterler.
Ülke olarak
güçlü olmanın yolu cumhuriyetin kuruluş ayarlarına dönmek ve cumhuriyetin
değerlerine sahip çıkmaktan geçmektedir.
Aşağıya
cumhuriyetle ilgili özdeyişler aldım cumhuriyeti bir kez daha anımsama adına…
Saygılarımla.
• Bugünkü
hükümetimiz, devlet teşkilatımız doğrudan doğruya milletin kendi kendine, kendiliğinden
yaptığı bir devlet ve hükümet teşkilatıdır ki onun adi Cumhuriyettir. Artık
hükümet ile millet arasında geçmişteki akrilik kalmamıştır. Hükümet, millet ve
millet, hükümettir.
• Gençler! Cumhuriyeti biz kurduk, onu siz yasatacaksınız.
• Türk milletinin
karakterine ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir.
• Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemiyle devlet sekli demektir.
• Cumhuriyet, yüksek ahlâkî değer ve niteliklere dayanan bir idaredir.
Cumhuriyet fazilettir.
• Cumhuriyetimize vereceğimiz en büyük armağan, gençlerin eğitilmesi olacaktır.
• Benim naçiz vücudum
elbet bir gün toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti sonsuza kadar yasayacaktır.
Mustafa Kemal ATATÜRK
• Demokrasi, halkın
halk tarafından, halk için yönetimidir.
Lincoln
• En iyi hükümet, bize kendi kendimizi yönetmesini öğreten hükümettir.
Goethe
• Cumhuriyet, erdemli
insanların yönetimidir.
Montesquieu
• Cumhuriyet ile cehalet,
ikisi ayni yerde barınamaz.
Lamartine
• Halk yöneticilere,
yöneticiler de yasalara saygı duydukları zaman, toplum iyi yönetiliyor
demektir.
Aristipper
• Özgürlüğü sevenlere
ve koruyanlara ancak Cumhuriyet yaraşır.
George Washington