Dost, dostluk; anlamlarýyla ne güzel kelimeler. Öncelikle birey ve toplum olarak bu kelimelerin içerdikleri soylu anlamlarýný son yýllarda yetesiye doldurduðumuz pek söylenemez dersem  umarým zülfüyâra dokunmamýþ olurum. Durum buysa; günah bende, biz de mi? Elbette her koyun kendi bacaðýndan asýlýr dendiðini duyar gibiyim. Asýlýr asýlmasýna lakin koþullar pek elvermiyor bazen dostluklarýn duru ve sadeliklerini sürdürmeye.

         Terki diyar ettik, doðduðumuz yerde deðil doyduðumuz yerlerde yaþamak uðruma. Çocukluk ve ilk gençlik dönemlerinin çocuk saflýðýnýn temiz duygularýyla oluþturduðumuz dostluklar çok uzaklarda kaldý. Daðýldýk güzel yurdumuzun dört bir bucaðýna. Okul yýllarýndan sonra yüzlerini bir kez bile görmemizin kýsmet olmadýðý ne çok dostlarýmýz var!  Farkýndayýz!..

         Ulusça Orta Asya steplerinden baþlayan batýya yolcuk hala sürmekte… Geçemedik bir türlü yerleþik düzene. Avrupa kesmedi hareketli yaþantýmýzý. Amerika, Avusturalya’ bile ulaþtýk.

         Olayýn daha önemli bir boyutu var dostluklarý azaltan. O boyutunu da irdeleyelim azýcýk: Üç tarafý denizlerle çevrili, bitek ovalarý, yüce daðlarý, çokça nehir ve göllere sahip dünya cenneti bir vatanda yaþýyoruz. Bu topraklarda huzur içinde yaþamayý beceremedik bir türlü. Plansýz programsýz kalkýnma hamleleri baþlatýldý. Fabrikalar belli bölgelerde kuruldu. Üççeyrek yüzyýldan beri iç göç yaþanýyor ülkemizde. Köylerimiz tamamen boþaldý.

         Öðrencilik yýllarýnda okurduk; halkýmýzýn %80’i köylerde, %20’si ketlerimizde yaþýyor diye. Köylerimizde uzun yýllar bir arada yaþayan insanlar arasýnda kültür oluþmuþtu. Akrabalýk ve komþuluk iliþkileri dostluk düzeyinde sürer giderdi. Düðünlerde-bayramlarda birlikte eðlenir, acýlar da dostça paylaþýlýrdý. Kent kültürü, örneðin Ýstanbul efendiliði, Ýstanbul Türkçesi destansý üne sahipti ülkemizde…

         Hýzlý nüfus artýþý ve halkýn kentlere son günlerde moda olan söylemle çökmesi dost, dostluk kavramlarýný iyice törpüledi. Þener Þen, Kemal Sunal, Ýlyas Salman gibi ünlü aktörlerimizin baþrollerinde oynadýðý filmlerde canlandýrdýðý dostluktan uzak kaypak tipler çoðaldý ülkemizde. Yorganýný sýrtlayýp bir gece kondu semtine kapaðý atan insanýmýz iþ ve aþ derdinde… Böyle olunca dostluk, akrabalýk yüksek daðlar arkasýnda köylerde kaldý…

         Özellikle büyük kentler çepeçevre sarýldý köylerden göçenlerle. Varoþlar oluþtu. Kentler köylere dönüþtü. Kent kültürü öldü çoðunlukla. Varoþlarda yaþayan insanýmýz kendine has bir yaþam biçimi oluþturdu. Kýsa yoldan varsýl olma hayali… Bu hayal önünde dikilen duvarlarý yýkma hýrsý. Köydeki iyi komþuluk, yardýmlaþma, dostluklar buharlaþtý.

         Oktay Akbal’ýn dediði gibi, “Önce ekmekler bozuldu sonra her þey.” Ve “Balýk baþtan kokar” sözünün somut örnekleri yaþanýyor ülkemizde. Oysa halkýnýn %99’u Müslüman olan ve “Dinimizce 'Münafýklýk alameti' olarak görülen yalan söyleme durumu ve yalancý þahitlik ahirette Allah'ýn azabýna neden olabilecek en büyük günahlardan biridir.” Yalancý þahitlik terimini kenara koyalým fakat davulun tokmaðýný ellerinde tutan büyüklerimiz birbirlerini yalancýlýkla itham ediyorlar. Bu gün karþý taraftakilerle neredeyse kanlý býçaklý olan sayýn hanýmlar beyler bir bakýyorsunuz ertesi gün gönül gönüle sarmaþ dolaþ. Dostluðun doruklarýnda sözler ediyorlar. Elbet bu durum dostluk kavramýnýn içini boþalttýðý gibi halka da kötü örnek oluyor.

         Dost, dostluk ne demektir. Yakýndan nazar edelim bu güzel sözlere:

         “Dost, Farsça dilinden Türkçe'mize geçmiþtir.
         TDK'ye göre, dost kelimesi anlamý þu þekildedir:

- Sevilen, güvenilen, yakýn arkadaþ, gönüldeþ, iyi anlaþýlan kimse, düþman karþýt.
- Erkek veya kadýnýn evlilik dýþý iliþki kurduðu kimse, zamazingo
- Sahibine sevgi gösteren hayvan
- Bir þeye aþýrý ilgi duyan, koruyan kimse
- Ýyi geçinen, aralarýnda iyi iliþki bulunan. Her ne kadar zina suç olmaktan çýksa da þu zamazingolu tanýmý bir tarafa býrakalým. Benim vurguladýðým diðer dört açýklama…”

          Ne güzel anlamlar içeriyor dost kelimesi.

“DOST KELÝMESÝ CÜMLE ÝÇERÝSÝNDE KULLANIMI:

- Ben giderim adým kalýr / Dostlar beni hatýrlasýn.
- Bir dostu vardý, belalý, çapkýn bir delikanlý.
- Köpek insan dostudur.
- Kitap dostu.
- Yüzleri tatlý, dilleri tatlý, dost insanlardý bunlar. “

         Veysel’in sözleri ne kadar içten… Arkamýzda bizi hatýrlayacak dostlara selam olsun þimdiden… TDK’n un dost kelimesinin içini nasýl durdurduðunu takibe devam edelim:

         “Dost, bir sýkýntýnýz olduðunda, kendi sýkýntýsýný, iþini, gücünü býrakýp sizin için koþturan, sizin kadar size üzülen, derdinize çareler arayan, risk almaktan korkmayan ve bütün bunlarý yaparken de herhangi bir beklentisi olmayan kiþilerdir diyebilirsek de, dostluklarýn da en az duygusal yani manevi bazda karþýlýklý...

         Dostlar paylaþýmcý olan, dayanýþma ve kaynaþmaya açýk olan insanlardýr. Gerçek dostlar karþýsýndaki kiþinin hatasýný ve kusurunu arayan deðil, dostunun iyiliðini düþünen insandýr. Gerçek dost arkadan konuþan deðil, iyiyi de, kötüyü de yüzüne açýk yüreklilikle söyleyen insandýr. Dost elde ettiði gücü (para, statü vb.) diðerlerinin yararýna kullanan kiþidir. Dost benmerkezci deðildir, düþünce ve duygularýnda esnektir. Dost sosyal beceriye sahip kiþidir.”

         Evet, gerçek dostlar, “arkadan konuþan deðil, iyiyi de kötülü de açýk yüreklilikle söyleyen insandýr.” Böyle dostlarý olanlara ne mutlu!

         Dost kelimesini irdelerken dostluktan bahsetmemek olmaz. TCK’na bakalým:

         “Dostluk nedir kýsa ve öz?

         Dostluk, zevklerin ve düþüncelerin uyuþmasýdýr. Dostluk kiþisel çýkar karþýsýnda kurulan bir iliþki deðildir. Hiç beklenmedik bir anýnda kalbine doðan sýcacýk bir duygudur dostluk. Sevinçtir, üzüntüdür, anlamaktýr, hatýrlanmaktýr, sonsuza dek olan arkadaþlýktýr.

Dostluk kelimesinin anlamý nedir?

Dostluk, paylaþmak demektir. Acýlarýný, üzüntülerini, mutluluðunu, sevdiklerini, düþüncelerini, paraný, eþyaný, hiç düþünmeden vermek demektir.

Dost diye kime denir?”

         Diler ve umarým, ülkemizde kalabalýklaþan kentlerimizde baþta eðitim-öðretim olmak üzere halkýmýzýn sorunlarýna makbul çözümler getirilir. Paylaþým, hoþgörü, duygudaþlýk… duygularýný pekiþtiren sanatýn tüm dallarýnýn özgürce icra edilecek ortam saðlanýr. Ýnsanýmýzý ötekileþtiriþi söylemler yerini hoþgörü, farklý fikirlere saygý anlayýþýna býrakýr. Sorunlarý baðýrarak, kavga ederek deðil; Yunuslarýn, Mevlanalarýn, Hacý Bektaþlarýn dilinden konuþarak çözme olgunluðuna eriþtiðimiz zaman dost, dostluk kavramlarýný içselleþtirmiþ oluruz.